Çocuklarda Beslenme Bozuklukları

Çocukluk, büyüme ve gelişme açısından kritik bir dönemdir. Bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme, çocuğun fiziksel ve zihinsel sağlığı için hayati öneme sahiptir. Ancak, çeşitli faktörler çocuklarda beslenme bozukluklarına yol açabilir.

Çocuklarda Beslenme Bozukluklarının Nedenleri

Çocuklarda beslenme bozukluklarının altında yatan pek çok neden olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

Psikolojik faktörler

Düşük benlik saygısı, kaygı, depresyon, stres gibi psikolojik faktörler, çocukların yeme alışkanlıklarını etkileyebilir. Örneğin, bazı çocuklar duygusal sıkıntılarını yemekle bastırmaya çalışabilirken, bazıları da kontrol duygusunu elde etmek için yemeği kısıtlayabilir.

Sosyal faktörler

Medya, akran baskısı, aile içi dinamikler gibi sosyal faktörler de çocukların yeme davranışlarını şekillendirebilir. Özellikle, idealize edilen zayıflık algısı, bazı çocukları sağlıksız diyetlere veya aşırı egzersiz yapmaya itebilir.

Biyolojik faktörler

Genetik yatkınlık, hormonal dengesizlikler, metabolik bozukluklar gibi biyolojik faktörler de bazı çocukları beslenme bozukluklarına daha yatkın hale getirebilir.

Çevresel faktörler

Yemeğe sınırlı erişim, beslenmeyle ilgili yanlış bilgiler, sağlıksız besin seçeneklerinin bolluğu gibi çevresel faktörler de çocukların beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkileyebilir.

Çocuklarda Görülen Yaygın Beslenme Bozuklukları

Çocuklarda en sık görülen beslenme bozuklukları şunlardır:

Anoreksiya nervoza

Anoreksiya nervoza, kişinin kilo alma korkusu nedeniyle yemek yemeyi reddettiği veya ciddi şekilde kısıtladığı bir yeme bozukluğudur. Bu durum, genellikle ergenlik dönemindeki kız çocuklarında görülse de, erkek çocukları ve daha küçük yaştaki çocukları da etkileyebilir. Anoreksiya nervoza, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve hatta hayatı tehdit edebilir.

Bulimiya nervoza

Bulimiya nervoza, kişinin aşırı yeme atakları geçirdiği ve ardından kilo almayı önlemek için kusma, laksatif kullanma veya aşırı egzersiz yapma gibi telafi edici davranışlarda bulunduğu bir yeme bozukluğudur. Bulimiya nervoza, genellikle ergenlik dönemindeki kız çocuklarında görülse de, erkek çocuklarını da etkileyebilir. Bulimiya nervoza, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve kişinin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir.

Tıkınırcasına yeme bozukluğu

Tıkınırcasına yeme bozukluğu, kişinin kontrolünü kaybettiği ve kısa sürede büyük miktarda yemek yediği ataklar geçirdiği bir yeme bozukluğudur. Bu ataklar sırasında kişi, genellikle rahatsızlık, suçluluk ve utanç duyguları yaşar. Tıkınırcasına yeme bozukluğu, hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilir ve obezite, diyabet, kalp hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Seçici yeme bozukluğu

Seçici yeme bozukluğu, çocuğun belirli yiyecekleri yemeyi reddettiği veya çok sınırlı bir çeşitlilikte beslendiği bir durumdur. Bu durum, genellikle küçük çocuklarda görülür ve büyüme geriliği, besin eksiklikleri gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Pika

Pika, kişinin besin değeri olmayan maddeleri yeme isteği duyduğu bir yeme bozukluğudur. Bu maddeler, toprak, kağıt, boya, saç gibi şeyler olabilir. Pika, genellikle küçük çocuklarda veya gelişimsel engelli bireylerde görülür ve zehirlenme, bağırsak tıkanıklığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Ortoreksiya nervoza

Ortoreksiya nervoza, kişinin “temiz” veya “sağlıklı” beslenme takıntısı nedeniyle yemek yemeyi ciddi şekilde kısıtladığı bir yeme bozukluğudur. Bu durum, genellikle sağlıklı beslenme trendlerine aşırı ilgi duyan kişilerde görülür ve besin eksiklikleri, sosyal izolasyon, anksiyete gibi sorunlara yol açabilir.

Diğer beslenme bozuklukları

Çocuklarda ayrıca, ruminasyon bozukluğu (yenilen yemeği tekrar ağza getirme ve çiğneme), kaçınma/kısıtlayıcı gıda alım bozukluğu (belirli yiyecekleri yeme korkusu veya tiksintisi) gibi daha az yaygın görülen beslenme bozuklukları da ortaya çıkabilir.

Çocuklarda Beslenme Bozukluklarının Belirtileri

Çocuklarda beslenme bozukluklarının belirtileri, bozukluğun türüne ve şiddetine göre değişebilir. Ancak, bazı genel belirtiler şunlardır:

• Fiziksel belirtiler: Kilo kaybı veya kilo alımı, büyüme geriliği, halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, bayılma, saç dökülmesi, tırnak kırılması, ciltte kuruluk veya sararma, diş çürümeleri, kabızlık veya ishal, düzensiz adet döngüsü (kız çocuklarında), düşük vücut ısısı, düşük tansiyon, yavaş kalp atışı.
• Davranışsal belirtiler: Yemek yemeyi reddetme veya kısıtlama, gizlice yeme veya saklama, yemekten sonra tuvalete gitme veya aşırı egzersiz yapma, yemek hakkında sürekli konuşma veya düşünme, tartılma veya vücut ölçülerini kontrol etme takıntısı, sosyal aktivitelerden kaçınma, mükemmeliyetçilik, düşük benlik saygısı, depresyon, anksiyete, sinirlilik, öfke patlamaları.
• Duygusal belirtiler: Üzüntü, suçluluk, utanç, kaygı, korku, çaresizlik, değersizlik hissi, kontrol kaybı, özgüven eksikliği, vücut imajı bozukluğu.